เกือบชั่วชีวิตที่ครองตนอยู่ในสมณเพศอย่างเคร่งครัด “พระเทพสารคามมุนี (ปุ้ม ปัณฑิโต)” คงเปรียบเทียบดังเช่นเสาหลักวงการคณะสงฆ์เมืองมหาสารคาม ด้วยความเป็นพระนักปกครอง นักวิชาการ นักเผยแผ่ธรรมที่มีชื่อเสียง
เกาะติดข่าว กดติดตาม ข่าวสด
บัดนี้ จังหวัดมหาสารคาม ได้สูญเสียบุคลากรอันทรงคุณค่าไปอย่างไม่หวนกลับ คือ “พระเทพสารคามมุนี” อดีตเจ้าคณะจังหวัดมหาสารคาม อดีตกรรมการที่ปรึกษามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และอดีตเจ้าอาวาสวัดอภิสิทธิ์ ต.ตลาด อ.เมือง จ.มหาสารคาม และที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดมหาสารคาม
มีนามเดิม ปุ้ม ชัยโคตร เกิดเมื่อวันที่ 3 พ.ย.2471 ที่บ้านเลขที่ 45 หมู่ 5 ต.โพธิ์ชัย อ.วาปีปทุม จ.มหาสารคาม ครอบครัวประกอบอาชีพทำไร่ทำนา
ช่วงวัยเด็ก เรียนจบแค่ชั้น ป.4 แล้วช่วยครอบครัวทำนา
อายุ 20 ปีบริบูรณ์ อุปสมบทที่วัดสว่างอรุณ อ.จตุรพักตรพิมาน จ.ร้อยเอ็ด มีพระใบฎีกาเส็ง สุเมโธ วัดโพธิ์ศรี อ.วาปีปทุม จ.มหาสารคาม เป็นพระอุปัชฌาย์, พระอธิการพรหมา พรหมสโร วัดพิพิธมาลี อ.จตุรพักตรพิมาน จ.ร้อยเอ็ด เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระสมุห์ศรี คัมภีโร วัดสว่างอรุณ อ.จตุรพักตรพิมาน จ.ร้อยเอ็ด เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายา ปัณฑิโต มีความหมายว่า เป็นผู้มีความรู้
จำพรรษาประจำอยู่วัดโพธิ์ชัย ด้วยความมุ่งมั่นการศึกษาพระปริยัติธรรม ในปี พ.ศ.2495 จึงเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เข้าศึกษาพระปริยัติธรรม ที่สำนักเรียนวัดธรรมาภิรตาราม สอบได้นักธรรมชั้นตรี-โท และเอก ตามลำดับ
นอกจากนี้ ยังสอบได้เปรียญธรรม 6 ประโยคด้วย
จากนั้น เข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ กรุงเทพฯ สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี พุทธศาสตรบัณฑิต (พธ.บ.) สาขาพุทธศาสตร์
ต่อมาเดินทางกลับมหาสารคาม จำพรรษาอยู่ที่วัดโพธิ์ชัยศรี อ.วาปีปทุม จ.มหาสารคาม และได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดกลาง ต.หนองแสง อ.วาปีปทุม จ.มหาสารคาม
ด้วยความเป็นพระหนุ่มไฟแรง ได้รับมอบหมายให้เป็นครูสอนธรรม-บาลี สอนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญ และการศึกษาผู้ใหญ่ ที่สำนักศาสนศึกษาวัดอภิสิทธิ์ ต.ตลาด อ.เมือง จ.มหาสารคาม
มีผลงานหลายด้าน อาทิ ด้านการศึกษา ให้ความสำคัญต่อการศึกษาแผนกธรรมและบาลี คอยส่งเสริมสนับสนุนทุนการศึกษาให้แก่ภิกษุ-สามเณร เรียนดี ให้รางวัลผ้าไตรผู้สอบได้นักธรรมตรี และเอก พ.ศ.2511 เป็นกรรมการสอบธรรมสนามหลวง แผนกธรรมและบาลี วัดอภิสิทธิ์
พ.ศ.2523-2524 เป็นประธานอำนวยการสอบธรรมสนามหลวงแผนกธรรมและบาลี วัดอภิสิทธิ์ เป็นประธานอำนวยการสอบธรรมสนามหลวง แผนกธรรมประจำอำเภอเมืองมหาสารคาม พ.ศ.2528 วัดอภิสิทธิ์เป็นสถานที่สอบประโยคบาลีสนามหลวงประจำจังหวัดในส่วนภูมิภาค พ.ศ.2536
ด้านเผยแผ่ จัดกิจกรรมเกี่ยวกับการเผยแผ่พระพุทธศาสนาต่อเนื่องตลอดปี อาทิ จัดอบรมปฏิบัติธรรมพระภิกษุ สามเณร และประชาชนทั่วไป ในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ที่พระบรมธาตุนาดูนปีละ 4 ครั้ง
นอกจากนี้ ยังบูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะภายในวัดมาโดยตลอด เช่น อาคารเรียนพระปริยัติธรรม ศาลาบำเพ็ญบุญ ก่อสร้างพระมหาเจดีย์ เป็นต้น
ลำดับงานปกครอง พ.ศ.2511 เป็นรองเจ้าคณะอำเภอวาปีปทุม พ.ศ.2512 เป็นพระอุปัชฌาย์ พ.ศ.2524 เป็นเจ้าคณะอำเภอเมืองมหาสารคาม พ.ศ.2525 เป็นเจ้าอาวาสวัดอภิสิทธิ์ พ.ศ.2536 เป็นรองเจ้าคณะจังหวัดมหาสารคาม พ.ศ.2542 เป็นเจ้าคณะจังหวัดมหาสารคาม
สำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2529 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะอำเภอชั้นพิเศษ ที่พระครูสารคามบุรารักษ์ พ.ศ.2539 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระสุทธิสารมุนี พ.ศ.2545 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชสารคามมุนี
พ.ศ.2550 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพสารคามมุนี
ทั้งนี้ พ.ศ.2553 มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม ถวายศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาสังคมศาสตร์ เพื่อการพัฒนา
ด้วยความไม่เที่ยงของสังขาร อาพาธบ่อยครั้ง สุดท้ายมรณภาพอย่างสงบ ที่โรงพยาบาลมหาสารคาม เมื่อวันที่ 16 ส.ค. 2565 สิริอายุ 94 ปี พรรษา 74
พระพรหมวัชรเมธี เจ้าคณะภาค 9 เป็นประธานในพิธีพระราชทานน้ำหลวงสรงศพ เมื่อวันที่ 17 ส.ค.2565
ขณะนี้สังขารตั้งสวดบำเพ็ญกุศลอยู่ที่วัดอภิสิทธิ์ ต.ตลาด อ.เมือง จ.มหาสารคาม จึงขอเชิญศิษยานุศิษย์ร่วมไว้อาลัย
